BİZE ULAŞIN
Gıda üzerindeki bulaşıcı organizmalar ve bunların ortaya çıkardığı toksinler, gıdanın üretim noktasında oluşabildiği gibi evde yanlış kullanımlarda veya doğru pişirme yönergelerine uyulmadığında sonradan da oluşabilir.
Gıda zehirlenmesinin belirtileri, kontamine olmuş gıdaların tüketilmesinden saatler sonra etkisini göstermeye başlar. Gıda kaynaklı zehirlenmelerin başlıca belirtileri mide bulantısı, kusma ve ishaldir. Bunların dışındaki diğer belirtiler şunlardır:
Semptomlar ve ortaya çıkma zamanı genellikle enfeksiyon kaynağına bağlı olarak değişebilir. Gıda zehirlenmesi kaç gün sürer diye sorduğunuzda enfeksiyonun kaynağına bağlı olarak birkaç saatten birkaç güne kadar sürebilir denilebilir. Bazı zehirlenmeler hastanede tedaviye ihtiyaç duymadan vücudumuzdaki savunma mekanizması yardımıyla düzeltilebilirken bazı durumlarda hastanede tedavi edilir ve uzun tedavi süreçleri gerekebilir.
Gıda zehirlenmesinin en temel sebebi kontaminasyona uğraşmış gıdaları tüketilmesidir. Gıdaların kontaminasyonu, herhangi bir üretim aşamasında başlayabilir. Bunlar ürünün yetişme, hasat, işleme, depolama, nakliye veya hazırlama aşamasında oluşabilir. Bunun dışında çapraz kontaminasyon yani zararlı organizmaların bir yüzeyden diğerine geçmesi şeklinde de gerçekleşmesi mümkündür. Özellikle salata, suşi gibi pişmemiş, tüketime hazır gıdalar üzerinde gıdayı zehirleyecek organizmaların bulunma olasılığı daha fazladır. Pişme aşamasında gıdaların üzerindeki zararlı mikroorganizmalar yok olduğundan çiğ tüketilen yiyeceklerde gıda zehirlenmesiyle karşılaşma oranı daha yüksektir.
Birçok bakteriyel, viral veya parazitler gıda maddelerinin zehirlenmesine neden olur. Bunlardan kısaca bahsetmek gerekirse,
Kampilobakter; semptomları 2 ila 5 gün içinde görülür. Özellikle kümes hayvanlarının etinde bulunur. Hayvanın dışkısı et yüzeyine temas ettiğinde kirlenme oluşur. Bunun dışında pastörize edilmemiş sütler ve kirlenmiş sular içildiğinde zehirlenme görülebilir.
E. Coli; semptomları 1 ila 8 gün arasında ortaya çıkar. Kesim sırasında dışkı ile temas etmiş sığır ve dana etinde görülür. Özellikle az pişmiş kıyma etinden kaynaklanır. Diğer kaynakları pastörize edilmemiş süt, elma şarabı ve kirlenmiş sudur.
C. Perfingers; semptomları 8 ila 16 saat arasında ortaya çıkar. Kaynağı et yemekleri ve et suyudur. Yemeklerin servis ederken yeterince sıcak olmamasından veya yavaş soğutulduğu zaman ortaya çıkar.
Listeria; semptomlar 9 ila 48 saat arasında görülür. Sosisli sandviçler, toplu pişirilen etli öğle yemekleri, pastörize edilmemiş süt, peynir ve peynir ürünleri bu bakterinin kaynağıdır. Kirlenmiş su ve toprak yoluyla da yayılabilir.
Salmonella; 1 ila 3 günde semptomları ortaya çıkar. Pişmemiş, çiğ et ürünleriyle birlikte kümes hayvanlarının eti, süt ve yumurta sarısı başlıca kaynağıdır. Bıçaklar, kesme tahtaları veya enfekte olmuş bir gıda maddesi yoluyla yayılabilir.
Shigella; 24 ila 48 saat arasında etkileri görülür. Pişmemiş ve doğrudan tüketilen deniz ürünlerinde görülür. Ürünleri hazırlayan kişi tarafından bulaşabilir.
C. Botulinum; 12 ila 72 saat arasında semptomlar görülmeye başlar. Düşük asitliğe sahip ev yapımı konserve ürünlerinde, uygun olmayan ticari konserve yiyeceklerde, füme veya tuzlanmış balıklarda, alüminyum folyoda pişirilen patatesler ve uzun süre sıcakta bekletilen yemeklerde görülür.
Hepatit A; 28 gün içinde zehirlenmenin belirtileri ortaya çıkar. Hazır yiyeceklerde ve kirlenmiş suda yetişen kabuklu deniz ürünlerinden bulaşır.
Vibrio Vulnificus; 1 ila 7 gün arasında semptomları ortaya çıkar. Çiğ istiridyeler, çiğ veya az pişmiş midyeler ve deniz tarağı başlıca kaynağıdır. Kirlenmiş deniz suyu yoluyla yayılır.
Kontamine yiyecekler yedikten sonra hastalanmanız, maruz kaldığınız organizmaya ve miktarına, yaşınıza ve sağlık durumunuza bağlıdır. Yüksek risk altındakiler:
Yaşlı kişiler: Yaşlandıkça bağışıklık sistemi de zayıflamaya başlar. Genç bir yetişkinin vücudu bulaşıcı organizma ile daha iyi mücadele edebilir.
Hamile kadınlar: Hamilelik sırasında metabolizma ve dolaşım sistemindeki değişiklikler gıda zehirlenme riskini artırabilir. Zehirlenmeye karşı vereceğiniz reaksiyon daha şiddetli olabilir. Bazı durumlarda bebeğe de bulaşabilir.
Bebekler ve küçük çocuklar: Bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmediği için çok çabuk etkilenirler.
Kronik hastalığı olanlar: Diyabet, karaciğer, AIDS gibi kronik rahatsızlığa sahip, kemoterapi veya kanser için radyasyon tedavisi görmek bağışıklık sistemini zayıflatır. Dolayısıyla bu kişiler gıda zehirlenmesinden çabuk etkilenirler ve bu süreçte tıbbi destek almaları gerekebilir.
Gıda zehirlenmesinde risk altında olan kişiler pişmemiş et ürünleri ve kümes hayvanlarından, istiridye, midye ve deniz tarağı gibi çiğ veya pişmemiş balık ve kabuklu deniz ürünlerinden, içinde yumurta sarısı bulunduran hamur işleri ve ev yapımı dondurmalardan, pastörize edilmemiş meyve suyu, peynir, süt ve süt ürünlerinden, pişmemiş sosisler ve şarküteri ürünlerinden uzak durmaları gerekir.
Gıda zehirlenmesinden muzdarip olduğunuz durumlarda vücudunuz normalden daha fazla su tüketir. Eğer gıda zehirlenmesinden şüpheleniyorsanız bol bol su içmeye çalışın.
Gıda zehirlenmesinde evde doğal bitkisel tedavi yöntemlerine başvurmak süreci atlatmayı kolaylaştıracaktır. Bunun için kullanabileceğiniz ürünler:
Zencefil, çeşitli sindirim problemlerini tedavi edebildiği gibi gıda zehirlenmesinden kaynaklı problemleri de tedavi edici özelliğe sahip mükemmel bir bitkisel ilaçtır. Besin emilimini ve asimilasyonunu artırdığı için sindirime yardımcı olur. Bu nedenle bulantı ve kusma etkilerini hızla durdurur, kısa süre içinde rahatlama sağlar.
Mide bulantısı ve mide yanması gibi gıda zehirlenmesi ile ilişkili belirtileri durdurmak için bir fincan zencefil çayı içebilirsiniz. Zencefil çayı yapmak için bir fincan suya bir çay kaşığı rendelenmiş zencefil atılır ve birkaç dakika kaynatılır. Biraz şeker veya bal ekleyerek içebilirsiniz. Bir diğer seçenek ise bir tatlı kaşığı bal üzerine birkaç damla zencefil suyu ekleyerek yemektir. İnflamasyonu ve mide ağrılarını azaltmak için günde birkaç kez tekrarlayın. Ayrıca zencefil dilimlerini doğrudan yiyerek de zencefilin tedavi edici gücünden yararlanabilirsiniz.
Doğada elma sirkesi asidik olmasına rağmen vücutta sindirildiğinde alkali bir etkiye sahiptir. Böylece gıda zehirlenmesi sonucu oluşan semptomları hafifletir. Mide ve bağırsakta bulunan zararlı bakterileri öldürerek anında rahatlama sağlar.
Bir bardak sıcak suya iki yemek kaşığı elma suyu sirkesini karıştırın ve yemeklerden önce için. Alternatif olarak, iki ila üç yemek kaşığı elma sirkesini doğrudan içebilirsiniz.
Limonda bulunan iltihap sökme, antiviral ve antibakteriyel özellikler rahatlamanızı sağlar. Limonun asidik yapısı, mide ve bağırsaklardaki bakterileri öldürmeye yardımcı olur.
Bir tatlı kaşığı limon suyuna çok az şeker ekleyerek günde iki ila üç kez için. Sindirim sisteminizi temizlemek için ılık su ve limon suyunu da karıştırıp içebilirsiniz.
Yoğurt bakterilere karşı gıda zehirlenmesine neden olan antibakteriyel ve antimikrobiyal özelliğe sahiptir. Ayrıca çemenotu tohumları karın rahatsızlığı tedavisine de yardımcı olur.
Bir çay kaşığı çemenotu tohumunu bir çorba kaşığı yoğurt ile karıştırıp yiyebilirsiniz. Tohumları çiğnemeden doğrudan yutabilirsiniz. Çemenotu tohumu ve yoğurt birleştiğinde mide ağrısını ve kusmayı durdurucu etki gösterdiğinden anında rahatlama sağlayacaktır.
Fesleğen, gıda zehirlenmesinin neden olduğu karın ağrılarını hafifletmek için mükemmel bir bitkidir. Mikroplarla savaşan antimikrobiyel özelliğe sahiptir.
Birkaç fesleğen yaprağını ezerek çıkarılan fesleğen suyunu bir kaşık balla karıştırarak günde birkaç kez içebilirsiniz. Ayrıca 4 bardak suya birkaç damla fesleğen yağını damlatın. Gün boyunca yavaş yavaş içerek midenizdeki bakterileri öldürerek zehirlenmeden kaynaklanan ağrılarınızı azaltır.
Sarımsak da zencefil gibi güçlü antiviral, antibakteriyel ve antifungal özellikleri ile gıda zehirlenmesinde oldukça etkilidir. Ayrıca ishal ve karın ağrısı gibi semptomları durdurucu etki gösterir.
Bir diş sarımsak ile bir adet karanfili çiğneyin ve su ile yutun. Eğer sarımsak kokusundan rahatsız olmuyorsanız sarımsak suyunu da deneyebilirsiniz.
Eğer şiddetli ishal, kusma, baş dönmesi veya ciddi seviyede dehidrasyon belirtileriniz varsa mutlaka doktorunuza başvurun.
Gıda zehirlenmesi geçirdiğinizi düşünüyorsanız ve şikayetleriniz arasında,
varsa doktora görünerek tıbbı yardım almanız gerekir. Bazı gıda zehirlenmeleri doktorunuzun vermiş olduğu ilaçlarla tedavi edilirken bazı durumlarda hastanede uzun süre yatarak tedavi edilmesi gerekir. Gıda zehirlenmelerinin tedavilerinde
Gıda zehirlenmesi geçiren kişilerin iyileşene kadar yağlı gıdalar, yüksek şeker içeren yiyecekler, baharatlı ve kızarmış gıdalar tüketmemesi gerekir. Ayrıca kafein içeren kahve, gazlı içecekler ve enerji içecekleri ve alkollü içeceklerden gıda zehirlenmesinden sonra iyileşene kadar uzak durmak iyileşme sürecini hızlandırır. Ayrıca gıda zehirlenmesi geçiren kişi süt ve peynir çeşitlerinden uzak durmalıdır. İçerisinde laktoz barındırması sindirim sistemini zorladığından gıda zehirlenmesine süt iyi gelir mi sorusu bu şekilde cevaplanmış olur. Ayrıca çiğ meyve ve sebzelerin de tüketilmemesi gerekir.
Gıda zehirlenmesinden sonra sindirim sistemini yormayacak, yoğurt, pirinç lapası, haşlanmış patates gibi hazmı kolay yiyecekler yenmelidir. Bol miktarda temiz su, bitkisel çaylar, maden suyu içilmelidir. Gıda zehirlenmesine ayran iyi gelir mi diye sorduğunuzda, ayran da yoğurt kökenli bir içecek olduğundan ve yoğurt gıda zehirlenmesi için oldukça tedavi edici bir gıda olduğundan iyi gelecektir.
