BİZE ULAŞIN
Özellikle sigara ve alkol tüketim oranı yüksek olan bireylerde bu kanser türünün görülme olasılığı yüksektir. Çoğunlukla 50 yaş ve üzeri insanlarda görülür. Cerrahi müdahaleyi gerekli kılar.
Gırtlak, 3 bölümden oluşan, açılıp kapandıkça nefes almayı, yutkunmayı ve konuşmayı sağlayan organdır. Gırtlağın üzerinde yer alan hücrelerin bozulması sonucunda oluşan tümörler, gırtlak kanserinin başlangıcıdır. Gırtlak kanseri özellikle ses telleri üzerinde ya da buraya çok yakın bölgelerde oluştuğu için seste boğukluk, çatallaşma ve kısıklık gibi ana belirtilere sebep olur. Bütün yaş aralıklarında rastlanılan bu kanser türü, daha çok 55-64 yaş arasındaki bireylerde görülür.
1. evre : Gırtlakta oluşan tümör, ses tellerinin sadece bir bölgesindedir. Bu evrede hastaya lazer tedavisi yapılabildiğinden hastanın ses kaybının en alt seviyede olabilmesi mümkündür.
2. evre : Tümör gırtlağın oldukça büyük bir bölümüne yayılsa da henüz diğer organlara sıçramamıştır. Bu evrede lazer tedavisi mümkün olmadığı gibi hastaya lazer tedavisi uygulamak daha fazla zarar verir, çünkü lazer tedavisi hastanın asıl tedaviye başlamasının gecikmesine sebep olur.
3. evre : Bu evrede tümör gırtlağın tamamını sarmakla birlikte çevrede bulunan dokulara da sıçramıştır. Tedavi için cerrahi müdahale şarttır ancak direkt olarak gırtlak alınmadan önce tümörlü alan ışın tedavisi ile küçültülmeye çalışılır.
4. evre : Gırtlağın tamamını saran tümörlü doku çevre dokularla ile birlikte diğer organlara da yayılmıştır. Bu organlar akciğer, beyin, yemek borusu gibi örneklendirilebilir. Bu durumda hastanın iyileşmesi neredeyse imkansız olduğundan hastanın ömrü ilaç ve ışın tedavisi yardımı ile uzatılmaya çalışılır.
Sigara, içerisinde bulundurduğu zararlı ve kimyasal maddelerden dolayı gırtlak kanseri başta olmak üzere birçok kanserin oluşumuna neden olur. Gün içerisinde 1 paketten fazla sigara içen bireylerin bu kansere yakalanma riski 40 kat daha yüksek. Sadece 1 paketten fazla veya az içiyor olmak, bu durumun vehametini anlatmaya yetmiyor aslında. Sigara adedi kadar, kaç yıldır içiliyor olduğu da önemli. Çünkü miktar ve süre arttıkça kanserin riski de doğru orantılı olarak artar.
Alkol tüketen bir bireyin tüketmeyen kişiye göre 3 kat daha fazla gırtlak kanserine yakalanma ihtimali vardır. Çünkü alkol de tıpkı sigara gibi bireyin boğazını tahriş eder. Ayrıca eğer alkol, sigara ile birlikte kullanılıyorsa kanserin görülme riski daha fazla olacaktır.
Birçok kanser türünde olduğu gibi, gırtlak kanserinde de genetik etkenler oldukça önemlidir. Bireyin 1. dereceden akrabalarından (anne, baba, kardeş) bu kansere sahip olan birisi varsa kişinin bu kansere yakalanma ihtimali 2 kat daha fazladır. Bu nedenle birey bu kansere neden olabilecek etkenlerden kesinlikle uzak durmalıdır.
Kızarmış gıdalar vücudun birçok bölgesine zarar verir. Özellikle işlenmiş yağ kullanımı ve kızartma işlemi esnasında yapısı değişen yağ kanser oluşumunda önemli bir etkendir. Kırmızı et ve işlenmiş gıdaların tüketimi de gırtlak kanseri riskini artıran diğer etkenlerdir.
Gırtlağa zarar verebilecek zehirli maddeleri solumak kansere neden olabilir. Özellikle iş ortamlarında solunduğu bilinen zehirli maddelere karşı dikkatli olunmalıdır. Bu maddeleri; asbest, kömür tozları, odun tozları, petrol, nikel, sülfürük asit buharı, formaldehit olarak sıralayabiliriz. Mutlaka çalışma ortamlarında gerekli iş kıyafetleri giyilerek önlem alınmalıdır.
Gırtlak kanserinin birbirinden farklı birçok belirtisi bulunur. Bu belirtiler kanserli hücrelerin gırtlak üzerine yerleşimi ve büyüklüğüne göre değişiklik gösterir. Kanser 3 bölgeden oluşan gırtlağın hangi bölümünde ise o bölgeye özel belirtiler ortaya çıkarır.
Ses telleri aşırı soğuk ya da sıcak gibi sebeplerin etkisi ile kısılabilir, çatallaşabilir. Ancak ses tellerindeki değişim uzun süre devam ediyorsa bu durum gırtlakta oluşan tümörün işareti olabilir. Bu nedenle bireylerin iyileşmeyen ses değişikliği durumunda mutlaka doktora danışmaları gerekir.
Gırtlak bölgesinde oluşan tümörler, boyunda şişliğe neden olabilir. Bu şişlikler bazı kişilerde ağrı yaparken, bazılarında ağrısız olur. Boyun bölgesinde oluşan şişmeler kanserin habercisi olabileceği için kesinlikle ihmal edilmemeli ve mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Gırtlakta oluşan tümör bölgede çeşitli zorluklara sebep olur. Yutkunma işlemini eksiksiz bir şekilde tamamlamasını engeller ve yutkunurken zorlanma yaşatır. Özellikle yemek yerken ortaya çıkan bu zorluğun yaşanması halinde mutlaka doktora giderek gerekli kontroller yaptırılmalıdır.
Ses tellerinin alt kısmında oluşan bir tümör nefes darlığına sebebiyet verir. Çünkü bu kısım, bulunduğu konumdan dolayı oldukça dardır. Burada bir tümör oluşumu bölgeyi iyice daraltarak bireyin nefes alışını zorlaştırır ve nefes darlığına sebep olur. Bu nefes darlığı astım vb. hastalıklarla karıştırılabilir ancak nefes darlığının sebebi başka bir hastalıktan kaynaklanıyor olsa da mutlaka doktora gidilerek gerekli kontroller sağlanmalıdır.
Genellikle akciğer kanseri belirtisi olarak bilinen tükürük ve öksürük ile birlikte kan gelmesi durumu, gırtlak kanserinde de kendini gösterir. Tükürük veya öksürük ile kan gelmesi oldukça ciddi bir durumun habercisi olabileceğinden mutlaka doktora gidilmelidir.
Gırtlak kanseri ile birlikte bireylerin yutkunması zorlaşırken, bu durum bir süre sonra iştah kaybı yaşanmasına neden olur. İştah kaybı ile birlikte hızla kilo kaybı da gözlemlenir.
Yukarıda bulunan belirtiler dışında; iyileşmeyen boğaz iltihabı, kulak ağrısı gibi durumlar da gözlemlenir.
Gırtlak kanserinin teşhisi için öncelikli olarak kansere dair belirtilerin olup olmadığı incelenir. Bu işlemin ardından doktor sağlık geçmişine bakar ve gırtlak bölgesinde herhangi bir şişlik olup olmadığını kontrol eder. Ancak bu işlemler doktorun kanser teşhisini koyması için yeterli değildir. Bireyin hastalığı ile ilgili kesin bir tanının koyulabilmesi için bazı tıbbi işlemlerin de yapılması gerekir. Teşhis için gerekli olan bu işlemler şu şekilde sıralanabilir:
Gırtlak bölgesinin görülebilmesi için uygulanır, işlemin uygulanabilmesi için burundan gırtlağa ucunda ışıklı bir kamera bulunan ince esnek bir tüp indirilir. Burundan sokulacak tüp bireye rahatsızlık verecek olsa da bu işlem sadece birkaç dakika sürer ve kanserin teşhisi için oldukça önemlidir. Ayrıca işlem başlamadan önce gırtlak bölgesine uyuşturucu sprey kullanıldıysa tüpü çok fazla hissetmeniz olası değildir.
Gırtlağın göz ile muayenesinin sağlanabildiği diğer yöntemdir. Bu yöntemi kullanabilmek için ağızdan gırtlağa esnek bir tüp yardımı ile ışıklı kamera sokulur. Bu işlem esnasında doktor gırtlakta anormal bir yapı görürse, doku örneği alabilir. Doktorun alacağı doku örnekleri yani biyopsi, kanserin teşhisinde en etkili yöntemlerden birisidir.
Bu yöntemler tümörün varlığının tespitinden daha çok, tümörün dağıldığı bölgeleri teşhis edebilmek ve bu duruma gerekli müdahaleyi yapmadan önce tanının konulması için uygulanır. Bu görüntüleme sistemi ile birlikte hastanın tedavisinin nasıl yapılması gerektiği kararlaştırılır.
Hastalığın teşhisinin ardından hiç zaman kaybetmeden tedaviye başlanması gerekir. Gırtlak kanseri tedavisini etkileyen birbirinden farklı etkenler vardır. Bu etkenleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
Tümörün boyutuna bağlı faktörler: Kanserin tedavisini en fazla etkileyen durum tümörün boyutudur. Hangi tedavi yönteminin kullanılacağının belirlenebilmesi için gırtlak kanseri evreleri arasından hangisinde olunduğu bilinmelidir.
Hastaya bağlı nedenler: Hastanın genel sağlık durumu hangi tedavi yönteminin kullanılacağını belirler.
Hekim ve tedavi merkezi seçimi: Kanserin tedavisinde kullanılan yöntemlerden birisi gırtlağın bir kısmının alınması olduğu için doktor ve tedavi merkezi seçimi oldukça önemlidir. Çünkü bu tedavi, oldukça tecrübe isteyen ve dikkatli olunması gereken bir işlemdir. Yanlış bir seçim geri kalan hayatınızı olumsuz yönde etkileyebilir.
Radyasyon tedavisinde amaç gırtlak üzerinde bulunan tümör dokusunu küçültmek veya tümör erken evre içerisinde fark edilmiş ise yok etmektir. Radyoterapi yöntemi boyundan her gün düzenli olarak belirli bir dozajda radyasyon verilmesi ile gerçekleşir. Kanserli hücreler üzerinde etkisinin artması için bazı ilaçlar eşliğinde de uygulanabilir. Radyoterapi tedavisi yaklaşık olarak 6 hafta sürer. Eğer kanser radyoterapi yöntemi ile giderilebilirse ses kaybı yaşanmaz.
Kanserli hücrelerin yok edilebilmesi için bazı ilaçlar kullanılır. Bu ilaçların çoğunluğu damar yolu ile hastane ortamlarında alınırken, bazıları hap şeklinde alınabilir. Kullanılacak ilaçlar hastalığın yapısına bağlı farklılık gösterebilir. Bu tedavi yöntemi genellikle ileri evre kanser tedavisinde ve tekrar eden kanser tedavisinde kullanılır.
Kanser tedavisinde sıklıkla kullanılan yöntemlerden birisi cerrahi müdahaledir. Uygulanacak operasyon kanserin bulunduğu evreye göre değişkenlik gösterir. Cerrahi müdahale yöntemlerini aşağıdaki şekilde sıralandırabiliriz:
Direkt olarak uygulanan bir tedavi yöntemi olmasa da immonoterapi diğer yöntemler ile birlikte kanserli hücrelere karşı savaşan yardımcı bir yöntemdir. Bu tedavi şeklinde bağışıklık sisteminde bulunan sağlıklı hücreler kanserli hücrelere karşı kullanılır.
Kanser tedavisinde tek başına kullanılabilen bir yöntem değildir. Ancak kanser tedavisine destek amaçlı kullanıldığı bilinir. Bu tedavi yöntemiyle amaç bağışıklık sistemine güç vermektir. Sıklıkla kullanılan bir yöntem olsa da, kesinlikle doktorun bilgisi ve kontrolü dahilinde uygulanmalıdır.
Diğer kanser türlerinde olduğu gibi gırtlak kanserinde de hastalığın erken tanısı oldukça önem taşır. Hastalığın teşhisi erken yapılmadığı sürece gırtlak kanserinin ölüm ile sonuçlanması olasıdır. Çünkü bu kanser ilerleyen evrelerde diğer organlara yayılarak vücudun tümör ile kaplanmasına neden olur. Hastalığın erken teşhis edilememesi durumunda gırtlak kanseri ölüm oranı artar.
Gırtlak kanseri yaşam süresi hastalığın teşhisinin ardından 5 yıl olarak belirtilse de, bu 5 yılı atlatan hastaların uzun süre yaşadığı ve başka sebeplerden hayatlarını kaybettiği bilinir. Gırtlak kanseri ölüm oranı ise evrelere göre değişiklik gösterir.
Gırtlak kanserinin ölüm ile sonuçlanmaması için hastalığın belirtilerinin farkedilmesi ile birlikte doktor kontrolünde gerekli tedaviye başlanması gerekir. Bununla birlikte gırtlak kanserini tetikleyecek etkenlerden uzak durulmalıdır. Hastaların sigarayı kullanması tedavi sürecini oldukça olumsuz etkileyerek uzatacağından, sigara kesinlikle bırakılmalıdır. Sigara özellikle cerrahi müdahale uygulanan hastanın operasyon sonrasında iyileşme sürecini zorlaştırır. Ayrıca sigara kullanan bireylerde gırtlak kanseri çevre dokuya ve diğer organlara çok daha kolay yayılarak başka kanserlerin oluşmasına da sebebiyet verir. Bununla birlikte bu kansere yakalanan bireylerin yeşil çay tüketmeleri kanserli hücrelerin büyümesini durdurmaya yardımcı olacağından, bireylerin bu süreçte yeşil çay tüketmeleri kendileri açısından yararlı olacaktır.
Bu kansere yakalanan bireylerin hastalığı önemsemeyerek ihmal etmeleri halinde yaşam kalitelerinin çok büyük ölçüde düşeceği ve can kayıplarının yaşanacağı kesinlikle unutulmayarak, doktor kontrolleri asla ihmal edilmemelidir. Ölüm oranlarını azaltarak yaşam süresini uzatmak hastanın bilinçli olmasına bağlıdır.
