HABER

Bize Ulaşın BİZE ULAŞIN

Kolesterol: Nedenleri, belirtileri, tedavisi

Bir yağ türü, yani bir çeşit lipid olan kolesterol; hayvansal kaynaklı yiyeceklerde ve bütün hücrelerde yer alan, mumun yapısındaki yağlara benzer bir maddedir. Bedendeki her hücrede yer alan ve önemli işlevlerin devamlılığını sağlayan bu madde, yüksek seviyede kendini göstermeye başladığında sağlığı tehdit eder. Beden tarafından üretildiği gibi aynı zamanda kimi gıdalar aracılığıyla da vücuda dahil edilebilir.

Kolesterol: Nedenleri, belirtileri, tedavisi

Yoğunluk açısından kana kıyasla daha az kıvama sahip olan kolesterol, bu sebeple kana karışamaz. Su bazlı bir yapıya sahip olan kandaki görevini yerine getirmek için lipoproteinler tarafından taşınır. Normal şartlar altında vücuda yararlı olan kolesterol, kimi durumlarda sağlığı tehdit eden ve yaşam kalitesini düşüren bir duruma dönüşebilir. Birtakım belirtiler ile varlığını gösteren kolesterol, normal şartlarda tedavi ile kontrol altına alınabilir.

Kolesterol Nedir?

Bedenin bütün hücreleri içerisinde yer alan ve yağa benzeyen bir yapıya sahip olan maddedir. Aynı zamanda kolesterin adıyla da bilinir. Vücut hormonları, D vitaminini ve gıdaları sindirebilmek adına bu maddeye gereksinim duyar. Hücre duvarlarının yapısında yer alan ve duvarı koruyan kolesterol aynı zamanda bağırsaklarda yer alan sindirim safra asitlerinin oluşumunda da önemli bir görev üstlenir. Bedenin D vitamini üretimine destek olup bunların sindirimine katkı sağladığı gibi kimi hormonların üretiminde de pay sahibidirler.

İki çeşit lipoprotein aracılığıyla kana taşınan madde, LDL kolesterol ve HDL kolesterol olarak 2 ayrı türe sahiptir. LDL'de düşük yoğunluklu lipoprotein, HDL'de ise yüksek yoğunluklu lipoprotein söz konusudur. LDL kötü kolesterol olarak HDL ise iyi olarak bilinir.

Kolesterolün anlaşılmasında güçlüğe sebep olan faktör ise yüksek-düşük kavramlarının karmaşık bir şekilde kullanılmasıdır. Örneğin; yüksek kolesterol, kötü kolesterol olarak bilinen LDL'nin çok miktarda olması manasına gelir. Kolesterolün yüksek seviyede olması ise kalp krizi, korner kalp rahatsızlığı gibi çeşitli kardiovasküler problemlerin meydana gelmesine neden olabilir. Ayrıca damarların içerisinde yağ birikimine de sebebiyet verebilen yüksek kolesterol, arterlerin içerisinden yeteri kadar kanın geçmesini engeller. Yüksek kolesterol durumunda beyne yeteri kadar kan gitmediği için felç gibi durumların oluşumu da söz konusu olabilir.

Kolesterol Kaç Olmalı?

Karaciğere üretilen LDL, kan aracılığıyla kolesterolü taşıyan ve moleküler yapıda bir tip proteindir. LDL'nin yüksek seviyede olması halinde kötü kolesterol ortaya çıkar. Kötü kolesterolün yüksek olması ile birlikte damar yapısı bozulur ve damar tıkanıklarına bağlı olarak birçok hastalık ortaya çıkabilir. Bu yüzden kolesterol seviyenizin kaç olduğunu bilmek ve bu değerin hangi anlama geldiğini öğrenmek sağlığınız için son derece önemli bir adımdır.

  • 100 mg ve daha düşük; en sağlıklı seviyedeki LDL olarak kabul edilir.
  • 100-129 mg arası; sağlıklı LDL seviyesi olarak kabul edilse de kişinin biraz dikkatli olması önerilir.
  • 130-159 mg arası; sağlıklı LDL seviyesinin aşıldığını gösterir.
  • 160-189 mg arası; LDL değerinin olması gerekenden yüksek olduğu anlamına gelir.
  • 190 mg ve üzeri; LDL seviyesinin aşırı yüksek olduğunu anlamını taşır.

Kolesterol Nedenleri Nelerdir?

Kolesterolün, genetik faktörlerden kötü alışkanlıklara kadar birçok sebebi olabilir. Yüksek kolesterolün hayatı kötü etkilememesi için kötü alışkanlıklardan uzak durulmaya, kolesterolü yükselten yiyecekleri fazla tüketmemeye gayret gösterilmelidir. Genetik faktörler gibi sebepler yüzünden risk sınıfında bulunan hastaların kolesterole karşı çok daha bilinçli olması gerekir.

1. Kalıtım

dna-5297378_1920

Vücudun ne kadar kolesterol üreteceğini göz önüne aldığımız zaman genlerin önemli bir rol oynadığını görebiliriz. Kötü kolesterol aileden kaynaklanan bir sorun olabilir ve bu durumda kalıtımsal faktörlerin hastalıkta kilit bir rol oynadığı bilinir. Fakat her ne kadar kalıtım kaynaklı bir kolesterol ile karşı karşıya olsanız da hastalık karşısında asla yenilgiyi kabul etmemeniz gerekir. Kötü alışkanlıklardan uzak durup yiyip içtiklerinize dikkat ederek risk durumunu en aza indirebilirsiniz.

2. Beslenme alışkanlıkları

smoothies-2253423_1920

Vücuttaki kolesterolün yaklaşık olarak yüzde 85'lik kısmı vücut tarafından otomatik olarak üretilirken geriye kalan yüzde 15'lik kısım ise yiyeceklerden elde edilir. Balık, tavuk, et, süt ve deniz ürünleri gibi kaynaklar, kolesterol üretimine katkı sağlar. Diğer taraftan yumurtanın sarısı, kurabiye, hazır yiyecekler, kızartmalar, cipsler, şarküteri ürünleri ise kolesterol açısından riskli durumların ortaya çıkmasına sebep olabilecek ürünlerdir.

Kolesterol konusundaki şikayetlerin oluşumunda çok büyük bir pay sahibi olan beslenme alışkanlıklarına dikkat etmeniz halinde bu tip şikayetlerinizi azaltabilirsiniz. Trans yağ ve doymuş yağ oranı yüksek bir beslenme alışkanlığına sahipseniz damarlarınızda plak oluşumu, sertlik ve tıkanıklık görülebilir. Kolesterol şikayetiniz varsa kötü kolesterolü artıran besinlerden uzak durup seviyenin düşmesini sağlayabilirsiniz. Bunun için taze sebze ve meyvelerle beraber lifli gıdaları tercih edebilirsiniz.

3. Fazla kilolar

thick-373064_1920

Hem kolesterolü yükselten hem de kalp krizi başta olmak üzere birçok hastalığın önünü açan fazla kilolardan ne kadar hızlı kurtulursanız sizin için o kadar iyi olur. Kötü kolesterolü düşürürken iyi kolesterolü yükseltmenizi sağlayacak olan kilo verme işlemi sayesinde şikayetlerinizde önemli bir azalma gözlemleyebilirsiniz. Erkekler için 102, kadınlar için ise 89 santimetreden daha kalın bel çevresine sahip olan kişiler yüksek kolesterol için risk sınıfı içerisinde yer alırlar.

4. Fiziksel aktivitelerin yeteri kadar yapılmaması

Hareketsiz bir hayat birtakım hastalıklara neden olabilir. Pek çok sağlık problemine davetiye çıkarabilen hareketsiz bir hayat tercihi, kötü kolesterolün yükselmesine de neden olabilir. Düzenli bir egzersiz programı uygulayarak hem fazla kilolarınızdan kurtulabilirsiniz hem de kötü kolesterol düzeyinin azalmasına yönelik süreci hızlandırabilirsiniz.

5. Yaş ve cinsiyet faktörü

hands-4051469_1920

Yaş ilerledikçe cinsiyet fark etmeksizin kolesterol seviyesinde bir artış görülür ve bu hastalığa ilişkin risk düzeyi de doğal olarak yükselir. Yaş; kalp krizi, felç gibi birçok hastalık için risk seviyesini yükselten bir faktör olduğu gibi kolesterole yönelik riskleri de artırır.

Diğer taraftan kadınların, erkeklere nazaran kolesterol riskinin daha yüksek olduğu da söylenebilir. Menopoz öncesi kadınların, yaşıtı erkeklere kıyasla daha düşük kötü kolesterole sahip olduklarını ama menopoz sonrasında ise kötü kolesterol seviyelerinin erkeklere nazaran daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz.

6. Sigara kullanmak

Damar sağlığı için büyük zararlar doğuran sigara, onlarca farklı hastalığa sebep olabilir. Sigara damarla sebep olduğu hasarlar yüzünden söz konusu damarların içerisinde kolesterolün birikme hızını artırır. Ayrıca kolesterol ile sigara arasındaki ilişki bununla da sınırlı kalmaz. Vücutta sağlıklı işleyen fonksiyonlar için gereken kolesterol seviyesinin düşmesine de yine sigara sebep olur.

Hem yüksek kolesterol hastalığına yakalanmamak için hem de eğer bir kolesterol hastasıysanız bu hastalığın etkilerini azaltmak ve hızlı bir şekilde hastalıktan kurtulmak için sigarayı bırakmanız gerekir. Bu sayede sadece kolesterol hastalığından kurtulmakla kalmayıp aynı zamanda hayatınızı kötü etkileyen birçok sağlık probleminin de etkilerini kaybetmesine uygun bir zemin hazırlayabilirsiniz.

7. Stres

iStock-1155214538

Damar sağlığı ile doğrudan alakalı bir rahatsızlık olan yüksek kolesterolü tetikleyen faktörlerden birisi de strestir. Her geçen gün psikolojik sorunların önemli hastalıklara sebep olduğuna ilişkin yeni detayları öğrenmeye devam ediyoruz. Çok stresli bir hayata sahipseniz ve stres yaşamınızda büyük yer kaplıyorsa potansiyel bir yüksek kolesterol hastası olabilirsiniz. Bu durumun önüne geçmek için kendinizi iyi hissetmek adına çeşitli faaliyetler yapmaya, hayatınızı güzelleştirmeye gayret göstermelisiniz.

8. Alkol alışkanlığı

Tıpkı sigara gibi yüksek kolesterol kaynaklı şikayetlerin artışına sebep olan bir diğer kötü alışkanlık alkoldür. Alkol tüketmeden yaşayamayacağınızı düşünüyorsanız bile bu tüketimi minimum seviyede tutmaya gayret göstermeniz gerekir.

9. Bazı hastalıklar

Kronik böbrek rahatsızlıkları, hipotiroidi ve diğer böbrek hastalıkları başta olmak üzere kimi sağlık sorunları yüksek kolesterol riskinin artmasına sebep olur. Diyabetli hastaların bedeninde yüksek seviyede bulunan kan şekeri, iyi kolesterolün düşmesine sebep olurken kötü kolesterolün artmasına zemin hazırlar. Ayrıca yüksek kan şekeri, damar sağlığına da ciddi hasar verebilir.

Kolesterol Belirtileri Nelerdir?

Kolesterol hastalığına ilişkin belirtiler birçok durumda kendini gayet açık bir şekilde gösterir ve hastanın sağlığında bir şeylerin yolunda gitmediği yönünde izlenime kapılmasına sebep olur. Siz de aşağıda sıraladığımız kolesterol belirtilerinden birine ya da birkaçına, altında başka bir sebep yatmadığını bilmeniz ve düşünmeniz halinde rastlıyorsanız yüksek kolesterol hastalığına yönelik bir şüpheye kapılıp uzmana danışmanız gerekebilir.

1. Yorgunluk ve halsizlik durumu

yorgun

Eğer kanınızda kötü kolesterol seviyesi yükselirse damarlarınızda, kalbinizde ve arterlerde kimi hastalıklara yönelik belirtiler ortaya çıkar. Kolesterol seviyesinin artmasıyla beraber meydana gelen önemli problemlerden biri de vücutta yer alan organlara yeterli düzeyde oksijen ve kan taşınamamasıdır. Bunun neticesinde ise fazla yorgunluk ve halsizlik gibi durumlar ortaya çıkabilir.

Halsizlik ve yorgunluk başka bir hastalığa dönük semptom olabildiği gibi o gün içerisinde gerçekleştirilen eylemlere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Burada belirtinin doğru bir şekilde saptanması ve devamlılık gösterip göstermediğinin analiz edilmesi önemlidir.

2. Ayak ve bacaklarda oluşan yanma hissi

Ayaklar dolaşım sisteminin de en uç noktasında yer alan uzuvlardır. Kolesterol seviyesinin yüksek olmasıyla beraber damar ve arterlerde oluşan katı bir yağ buraları tıkayıp kan transferini engeller. Damarlarda bir daralma meydana geldiği için kan dolaşımı çok düzgün bir şekilde gerçekleşemez. Bununla beraber ayaklarınızda ve bacaklarınızda yeteri kadar kanın buralara ulaşamaması sebebiyle ateş basmaları ve yanmalar gözlenebilir.

3. Cildin solgun bir hal alması

Cildin solgunlaşması gibi belirtiler genelde kansızlık ile ilişkilendirilir. Ama diğer taraftan kolesterol seviyesinin yükselmesi ile de solgunluğun meydana geldiği durumlar mevcuttur. LDL'nin yani kötü kolesterolün artış göstermesi ile beraber damarların tıkanıp kan dolaşımının engellenmesi yüzünden oksijen daha zor taşınır. Gerekli bölgelere yeteri kadar kan ve oksijen ulaşmadığı için ciltte ve ten renginde bir solgunluk oluşur.

4. Yaraların geç iyileşmesi

iStock-513381545

Vücutta oluşan kesiklerin ve yaraların daha çabuk iyileşmesi için proteine gereksinim duyulur. Bunun yanı sıra kan dolaşımının da sağlıklı bir şekilde işliyor olması yaranın daha hızlı iyileşmesine katkı sağlar. Ama yüksek kolesterol neticesinde dolaşım negatif olarak etkilenir ve yaraların iyileşmesi daha uzun süreleri bulabilir.

5. Ayak tırnaklarının kalınlaşması ve parmaklarda morarma

Dolaşım sistemi kaynaklı problemlerin ortaya çıkması ile beraber ayak tırnaklarında kalınlaşma gözlenebilir. Bunun yanı sıra ayak parmaklarında bir morarma da oluşabilir. Bu belirtiler kolesterolün önemli göstergelerindendir.

6. El ve ayaklarda üşüme hissi

Vücuttaki kan dolaşımının en uç noktaları arasında yer alan eller ve ayaklar, yüksek kolesterol yüzünden dolaşımın kötü etkilenmesi sebebiyle standart kan geçişi meydana gelmediği için bazı olumsuzluklar yaşarlar. Yetersiz kan dolaşımı yüzünden el ve ayaklardaki damarlara kanın ulaşamaması sebebiyle üşüme hissedilebilir.

7. Nefes darlığı

Yüksek kolesterol yüzünden pek çok kalp ve arter rahatsızlığı meydana gelebilir. Nefes darlığı da bu tip kardiovasküler hastalıklardan birinin belirtisi olarak kabul edilir.

Kolesterol Tedavisi Nasıl Yapılır?

Normal şartlar altında ve hastalığın ilerlemediği durumlarda kolesterol, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Eğer siz de yukarıda sıraladığımız belirtilere kendi bedeninizde rastlıyorsanız ve doktor tarafından bir teşhis aldıysanız tedaviye ihtiyaç duyabilirsiniz. Kolesterol nasıl düşürülür, öğrenmek isteyenler için bazı tedavi yöntemleri aşağıda listelenmiştir.

1. Yaşam tarzı değişikliği

Yüksek kolesterole ilişkin ortaya çıkan şikayetlerin en az seviyeye indirilmesi için ilk olarak uzman tarafından hastaya hayat tarzının değiştirilmesi tavsiye edilir. Zira birçok durumda beslenme ve hayat tarzı ile alakalı bir hastalık olan kolesterol, yaşam tarzında birtakım değişikliklere gidilmesi halinde daha hızlı çözümlenebilen bir problemdir.

Sigara ve içki tüketiminin bırakılması, olabildiğince sağlıklı besinler ile yeterli bir beslenme alışkanlığına sahip olunması, yağlı ve tuzlu yiyeceklerden olabildiğince uzak kalıp tam tahıl tüketimine daha çok şans verilmesi, doğal sebze ve meyve tüketiminin artırılması ve düzenli olarak egzersiz yapılması hastalığın birçok belirtisini ortadan kaldırabilir.

2. İlaçlar

ilac

Sadece yaşam tarzının değiştirilmesi ile kolesterole ilişkin rahatsızlıkların ortadan kaldırılması mümkün olmayabilir. Bu durumda doktorlar tarafından bu sefer hastalara ilaç takviyesi önerilir. Bu ilaçların düzenli kullanılması ve kullanım sürecinde doktorla iletişimin sürdürülmesi halinde orta vadede bazı şikayetler ortadan kaldırılabilir.

Kolesterol seviyesini dengelemek adına safra asiti bağlayıcı durumdaki reçineler, statinler, kolesterol emilimini destekleyen ihbitörler ve statinlerden oluşan ilaçlar tavsiye edilebilir. Bu ilaçları kullanmak, sağlıksız beslenme ve hayat tarzına devam edilebileceği anlamına gelmez. Hastalar ilaç kullandıkları süre zarfında hayat tarzlarına ve beslenme düzenlerine dikkat etmelidirler.

Yerel Seçim 2024


En Çok Aranan Haberler