Sezaryen, doğum sırasında anne veya bebeğin hayatını tehlikeye atacak bir durum olduğunda veya bu durum önceden belirlendiğinde başvurulan yöntemdir. Sezaryende anne adayının karnı, bir kesi atılarak açılır ve bebek doğurtulur. Bu işlem bir ameliyattır ve anestezi altında yapılır. Genel anestezi altında, hasta tamamen uyutularak yapılabileceği gibi, spinal ve epidural anestezi altında da gerçekleştirilebilir.
Halk arasında belden uyuşturmalı sezaryen olarak da bilinen bu iki yöntemde de hastanın sadece bel ve belden aşağısı uyuşturulur. Ancak tabii ki ikisi arasında farklar da vardır. Sezaryen son yıllarda oldukça tercih edilen bir doğum yöntemi olmuştur ancak bu, annenin isteğine göre uygulanacak bir operasyon değildir. Normal doğum için uygun olan her anne adayı normal doğumu tercih etmelidir. Çünkü sezaryen cerrahi bir müdahaledir ve hem anne hem de bebek açısından risklere sahiptir. Oysa normal doğum doğal ve fizyolojik bir süreçtir ve sonrasında annenin iyileşme ve toparlanma süreci çok hızlıdır. Uzmanların da büyük bir çoğunluğu, bir zorunluluk durumu yoksa anne adaylarının normal doğum yapmasını önerirler.
Ülkemizde sezaryen operasyonu ile doğum oranı devlet hastaneleri ve özel hastanelerdeki rakam farklılıklarından ötürü net değildir, %15 ile %30 arasında farklılık gösterir.
Spinal ve Epidural Arasındaki Fark
Öncelikle epidural anestezi ne demek ve spinal anestezi nedir bir bakalım.
- Spinal, bölgesel ve bilincin açık olarak uygulandığı bir anestezi yöntemidir. Sezaryen doğumlarda sıklıkla kullanılır. Doktorun kararına göre hasta oturur ya da yan yatar vaziyetteyken bel bölgesi dezenfekte edilir ve ince bir iğne ile omurilik etrafındaki dura zarından içeriye, omurilik sıvısına anestezi ilacı verilir. İlaç birkaç dakika içerisinde etkisini gösterir. Hasta bel bölgesi ve bacaklarını hissetmez.Epidural anestezinin uygulanış şekli de böyledir ancak ilaç dura zarının dışına verilir, omurilik sıvısına kadar ulaşmaz.
- Spinal anestezide ilaç hemen etkisini gösterir, epiduralde ise 15-20 dakika sonra uyuşma görülür. Aynı zamanda spinal anestezinin etkisi daha kısa sürer ve ilaç sadece bir defa verilir, etki süresi uzatılamaz. Epiduralin etkisi ise daha uzun sürer ve tekrar ilaç verilerek etki süresi uzatılabilir.
- Epiduralde hastanın beline bir kateter takılır (ince bir boru) ve bu kateter aracılığıyla ameliyat sırasında tekrar ilaç verilebilir. Böylelikle hasta hiç ağrı ve acı hissetmez. Spinal anestezide hastanın beline kateter takılmaz ve ilaç verilen yer hemen kapatılır.
- Bazen spinal anestezide operasyondan sonra baş ağrısı görülebilir.
Epidural ve Spinal Anestezi ile Sezaryen
Epidural anestezi ile ağrı hissi ortadan kalksa da anne adayı ameliyat sırasında dokuların çekilme ve gerilme anını hissedebiliyor. Bu durum bazı kişileri rahatsız edebiliyor. Spinal anestezide ise ağrı olmamasının yanında tam bir hissizlik oluşuyor. Bu sebeple günümüzde sezaryen uygulamalarında bu iki anestezi yöntemi beraber uygulanıyor. Buna da kombine spinal epidural anestezi deniyor. Uygulanışı ise şöyledir;
- Sezaryen için ameliyathaneye getirilen anneye bir damar yolu açılarak serum verilir.
- Anne yan yatar ya da oturur haldeyken işlem bölgesi (bel) antiseptik solüsyonlarla temizlenir ve steril örtülerle örtülür. Bel bölgesine çok ince bir iğneyle lokal anestezi yapılır. Ardından başka bir ince iğneyle daha epidural boşluğa ulaşılır.
- Bu ince iğnenin içinden de bir iğne geçirilerek spinal aralığa ulaşılır ve ilaç verilir. Bundan sonra epidural bölgeye kateter yerleştirilir. Kateterin dışarıda kalan bölümü de vücuda sabitlenir.
- Anlatılan bu işlem uzun gibi görünse de 2-3 dakika içerisinde yapılır. Bu sayede sezaryen sırasında anne ağrı ve acı hissetmez.
- Operasyondan sonra da, takılan kateter sayesinde epidural boşluğa ağrı pompasıyla ilaç verilerek hastanın ağrı duymaması sağlanır.
- Anne adayının belden aşağı bölgesi tamamen uyuştuktan sonra ameliyat hemen başlar. Karın bölgesine 7 kat kesi yapılır. Bu kesi, kasık bölgesinde ortadaki pubis kemiğinin 2 parmak üstünden ve kasık tüylerinin başladığı hat üzerinde 8-10 cm uzunluğundadır.
- Karın kası, dış karın zarı ve en son da rahmi kapatan ince zar tabakası kesilerek amniyotik keseye ulaşılır. Kese patlatılarak bebek doğurtulur göbek kordonu kesilir ve bağlanır.
- Sonra bu kesilen tabakalar aynı sırayla yerleştirilerek dikilir. Bu dikiş işlemi gizli dikiş olarak adlandırılır ve doku tarafından emilen materyallerdir. Bir süre sonra dikişlerin alınmasına gerek kalmaz.
Epidural ve Spinal Anestezinin Avantajları
- Bu kombine anestezi yönteminde anne adayı hiçbir şekilde ağrı ve acı hissetmez. Üstelik bilinci de açık olduğu için, bebeğinin doğumunu izleyebilir ve bu büyülü ana şahit olabilir. Genel anestezide ise bu mümkün değildir. Anne tamamen uyutulur ve ancak uyanıp kendine geldikten sonra bebeğini görebilir.
- Ayrıca genel anestezi sonrası da annenin ağrıları olur, iyileşme ve toparlanma süreci, taburcu olma süresi daha uzundur.
- Kombine spinal epidural anestezinin bir diğer avantajı ise ameliyat sırasında ve sonrasında verilen ilaçların sütten bebeğe geçmiyor olması. Oysa genel anestezide verilen ilaçların ve yapılan ağrı kesiciler bebeğe geçip yan etkilere sebep olabiliyor. Bu durum çok nadiren de olsa risk taşır.
Epidural ve Spinal Anestezinin Yan Etkileri
- Epidural anestezinin en sık görülen yan etkisi hipotansiyondur. Bunu önlemek içinse operasyon öncesi hastaya serum desteği verilir. Anestezi sonrası da takibi yapılmalıdır.
- Spinal anestezide anne adayının başı dik konumda olmadığı için, kafa içerisindeki basıncın artmasına bağlı olarak şiddetli baş ağrıları görülebilir.
- Epidural anestezide fazla ilaç verilmesiyle kalp dolaşım sisteminde ve beyin fonksiyonlarında yan etkiler görülebilir. Ancak bunlar nadiren olur.
- Spinal anestezide düşük tansiyon durumu ve mide bulantısı görülebilir.
- Epidural anestezi sonra geçici bir süre için idrar yapmada zorluklar yaşanabilir. Ancak bu durum herkeste görülmez.
Kimlere Uygulanmaz?
- İğnenin uygulanacağı bel bölgesinde bir enfeksiyon varsa
- Kanama bozukluğu varsa ya da kan sulandırıcı bir ilaç kullandığından ötürü kan pıhtılaşması sorunu varsa
- Aktif olarak kanaması olan bireylere
- Nörolojik hastalıkları olanlara
- Bel fıtığı ya da benzeri bir rahatsızlıktan ötürü bel operasyonu geçirmiş olan bireylere
- Trombosit sayısı 100.000'in altında olanlar
- Uygulanacak anestezi ilaçlarına karşı alerjik reaksiyon gösterebilecek olan kişilere spinal ve epidural anestezi ile sezaryen işlemi uygulanmaz.
BİZE ULAŞIN
