BİZE ULAŞIN
Çiğneme kasları temporalis ve masseter kaslarını istemsiz olarak başlayan sıkma hareketi, bir problemin habercisi olabilir. Gün içinde ortaya çıkabileceği gibi çoğunlukla uykuda daha belirgin hale gelir. Bu sorun her bireyde farklı bir nedene dayanarak ortaya çıkabilir. Tedavisi de buradan hareketle diş sıkma probleminin altında yatan nedene göre değişiklik gösterir. Diş sıkma, kişisel bir sorun olduğu gibi sosyal anlamda da ilişkileri etkileyen bir durumdur.
Uyku bütün gün yorulan bedenin ve beynin dinlenme sürecidir. Kaliteli bir uyku yaşam için gereklidir ancak, bazı durumlarda kişinin uyku kalitesi düşer. Diş sıkma hem uyku kalitesini düşüren bir durumdur, hem de bu problemin altında yatan nedene bağlı olarak uyku yeteri kadar iyi olmaz. Diş sıkmanın fiziksel nedenlerden psikolojik sorunlara kadar birçok sebebi olabilir. Peki dişleri sıkmak hangi hastalığın habercisi olabilir?
Uykuda dişlerini sıkma sorunu olanların aklına ilk takılan konu, diş sıkmak psikolojik mi sorusudur. Uykuda diş sıkmanın en önemli nedenleri arasında aşırı stres, duygu durum bozuklukları, depresyon ve yoğun kaygı gelir. Gün içinde yaşadığımız sorunlar uykumuzda da devam eder ve uyku esnasında dişleri sıkma şeklinde ortaya çıkabilir.
Diş sıkmanın altında psikolojik nedenler olabileceği gibi diş ve çene kemiği yapısında bulunan fiziksel kusurlar da olabilir. Ağız içinde bulunan protezlerin çene yapısı ile uyumsuz olması, ağzın tam kapanmasını engelleyen çarpık diş dizilimi, dişlerde bulunan eksiklikler, dişlerde kapanma sorunu olması, çenede meydana gelen bozukluklar, travma sonrası diş ve çene kemiğinde fiziksel deformasyon oluşması diş sıkmanın nedenleri arasında olabilir.
Uykuya tam olarak dalmayı engelleyen uyku apnesi, horlama, uykuda nefes alamama gibi sorunlar da diş sıkmayı tetikleyebilir. Uyku sorunlarına yol açan nedenler arasında ise sinüzit, solunum yolu rahatsızlıkları, uyku apnesi, horlama, obezite gibi sağlık sorunları bulunur. Diş sıkma tedavisi ile birlikte bu rahatsızlıkların da çözüme kavuşturulması gerekir.
Sağlıksız bir yaşam biçimi, düzensiz uyku saatleri, alkol, sigara, uyuşturucu kullanımı gibi rahat bir uykuyu engelleyen davranışlar da uykuda diş sıkma sorununa yol açabilir. Yetersiz beslenme de yaşam biçimi ile doğrudan ilintilidir. Vücut, gıdalar yoluyla ihtiyaçlarını karşılayamadığı zaman gerekli enerjiyi üretemez ve bundan dolayı kronik bir yorgunluk hali baş gösterebilir.
Hiperaktif kişiler ve dikkat eksikliği sendromu olanlarda sinirsel aktiviteler daha yoğun çalıştığı için stres hormonunun yüksek olması olası bir durumdur. Hiperaktivite ve dikkat eksikliği sendromlarının giderilmesi için doğrudan klinik yardım almak gerekir.
Gün içinde yapılan ağır egzersizler, yoğun çalışma ya da çok fazla fiziksel efor sarf edilen aktiviteler vücudu fazla miktarda yorar. Yorgunluk, uykuya dalmayı ve kaliteli bir uyku uyumayı da engellediği için gece boyunca diş sıkmaya neden olabilir.
Mevsim geçişleri diş sıkma sorununu tetikleyen nedenler arasında bulunur. Bu dönemlerde yorgunluk, kaygı, melankolik duygu durumları tetiklenebilir. Özellikle sonbahar ve kış başlangıçları bu sorunun daha yoğun yaşandığı dönemlerdir. Mevsim geçişlerinde stresle baş etmenin yolu öğrenilirse bu dönem daha rahat atlatılabilir.
Uykusunda dişlerini sıkan kişilerin dişlerin birbirine sürtünmesinden dolayı çıkan sesi duymaları mümkün değildir. Buna rağmen dişleri sıkmanın belirtileri uykunun son bulduğu andan itibaren ortaya çıkmaya başlar. Belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir:
Uykuda diş sıkmak uzun dönemde dişlerde aşınmalara ve sağlıklı dişlerin kaybedilmesine kadar ciddi sonuçlara yol açabilir. Önceleri baskıdan dolayı diş ağrısı ile başlayan sorunlar, bir süre sonra diş köklerini etkileyen bir hale gelir. Diş sıkma sonucunda yaşanabilecek bir başka sorun ise çene eklemlerinde meydana gelebilecek deformasyonlardır. Çene eklemlerinin olumsuz etkilenmesi kulak ağrılarına da sebep olabilir. Çene sürekli kasılı bir durumda olduğu için zamanla bu yanlış duruş bozukluğu da kalıcı hale gelebilir.
Öncelikle, uykuda diş sıkma sorunu olan kişilerin başvurması gereken doktor diş hekimidir. Ardından diş sıkmanın **nedenine bağlı olarak kulak, burun ve boğaz uzmanı, çene cerrahı, nöroloji uzmanı veya psikiyatristten
** de yardım alınması gerekebilir. Diş sıkma sorunu olanların tıptaki diğer uzmanlık alanlarına yönlendirilmiş olsalar dahi diş muayenelerini ihmal etmemeleri gerekir. Çünkü yoğun hasar dişlerde meydana gelir. Diş hekimleri bu kontroller sırasında el ile, ağız ve çene muayenesi yaparak ortopedik bir sorun oluşup oluşmadığını belirlerler. Şüphe edilen durumlarda ise görüntüleme teknikleri kullanılarak çenenin yapısı hakkında net bir fikir sahibi olunur.
Diş sıkma sorunu yaşayan kişilerin ağız, diş ve çene sağlıklarını koruyabilmeleri için mutlaka tedavilerini yaptırmaları gerekir. Eğer, diş hekimi gerekli görürse hastasını başka branşlardaki meslektaşlarına sevk edebilir. Önerilen tedavi biçimleri ise şu şekildedir:
Stres, diş sıkma sorununu yaratan en önemli nedenlerin başında gelir. Stresten kurtulmanın şekli herkese göre farklılık gösterebilir. Uyku öncesi çay, kahve gibi kafein içeren içeceklerin kesilmesi ilk öneriler arasındadır. Hatta bunlar yerine melisa, papatya gibi rahatlatıcı çayların içilmesi önerilir. Stres yaratan ortamdan uzaklaşmak genellikle söz konusu olamasa da, stresin etkilerini azaltacak yöntemler kullanılabilir.
Diş sıkma sorunu daha derin psikolojik nedenlere dayanıyorsa klinik yardım almak en makul seçenektir. Bunun için diş hekiminin de görüşü alınabilir. Bu noktada altta yatan sorunların incelenmesi için uzman bir psikiyatristten yardım alınabilir. Doktorun gerekli gördüğü şekilde antidepresan ya da rahatlatıcı ilaç tedavisi uygulanabilir. Ancak bu tür ilaçların mutlaka bir hekim kontrolünde alınması şarttır. İlaç kullanımının da ötesinde diş sıkma sorununa yol açan temel nedenin bulunması ve tedavi edilebilmesi için seansların aksatılmamasında fayda vardır.
Diş sıkma sorununa engel olmak için çene kaslarını gevşeten egzersizler yapılabilir. Çene kaslarının hafif hareketlerle ovulması bunlardan biridir. Kulak bitiminden başlayarak dudaklara doğru yavaş ve oval hareketler ile bölgeye masaj yapılır. Gün içinde bir saat kadar ağzı açık tutmaya çalışmak da kas gevşeten egzersizler arasında bulunur. Geceleri diş sıkma sorunu olanların gün içinde de istemsiz bir şekilde dişlerini sıktıkları bilenen bir gerçektir.
Şeffaf malzemelerden yapılan gece plakları dişlerin birbirine sürtünmesini engelleyerek aşınmaların önüne geçmesini sağlar. Diş plakları kişiye özel yapılır. Öncelikle dişlerin kalıbı alınır ve bu kalıba göre plaklar üretilir. Doğrudan dişlere takılan bu aparatlar ile dişler sıkılsa bile diş uçlarında oluşan kırılmaların önüne geçilir. Bu plaklar diş sıkma ile ortaya çıkan olumsuz etkileri gidermeyi hedefler.
Spor yapmak vücuttaki stres oranını düşüren aktiviteler arasında yer alır. Gerginliği azaltarak kişinin daha rahat uyumasını sağlar ve genel vücut sağlığının korunmasına da yardımcı olur. Spor seçimi kişinin kendi zevkleri doğrultusunda olabilir. Pilates, koşu, kardio gibi hafif egzersizler seçilebilir ya da boks, kick boks gibi fiziksel enerjinin daha çok dışa vurulduğu sporlar arasından seçim yapılabilir.
Uzak Doğu'dan yayılan ve artık insanlar üzerindeki rahatlatıcı etkileri tartışılmaz olan meditasyon da bir rahatlama aracı olarak kullanılabilir.
Özellikle gece uyumadan önce yapılan meditasyonun uyku üzerinde önemli bir etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Zihni boşaltan ve ferahlatan meditasyon teknikleri öğrenilerek daha rahat bir uykuya ulaşmak mümkündür. Tam uykuya dalmadan önce meditasyon etkisi yaratan müzikler dinlenerek duygusal anlamda da sakinleşme sağlanabilir.
Diş sıkma için uygulanan ilaç tedavileri arasında magnezyum ve kalsiyum içeren tabletler de bulunur. Kas fonksiyonlarının düzenlenmesi ve sinir sisteminin daha sağlıklı çalışması için gerekli olan bu mineraller, vücutta yeteri kadar bulunmadığı takdirde kaslarda kramplara yol açar. Eksikliği durumunda dışarıdan takviye alınarak tamamlanabilirler.
