Sabah Uyanınca Ağız Kokusu Neden Olur? Nasıl Giderilir?

Yatmadan önce dişlerinizi fırçalayıp diş ipi kullansanız bile bazı sabahlar ağzınızın koktuğunu fark edebilirsiniz. Ancak bu kötü koku, vücudun uykuda geçirdiği doğal süreçlerden kaynaklanır.

Ağzımız, sindirim sürecini başlatan çeşitli bakterileri içerir. Gün boyunca tükürük, konuşma ve çiğneme ile beraber normal ağız hareketleri ağzın sulanmasını sağlar ve bir bakıma ağzı yıkar. Ancak tükürük üretimi uykudayken ve ağzımız kuruduğunda azalır. Anaerobik bakteriler, yani oksijen varlığında yaşayamayan bakteriler, kuru ağızlarda ortaya çıkarlar. Bu bakteriler dişlerin, tükürüklerin, mukusların ve diğer hücresel materyallerin arasına sıkışan yiyecek artıklarından ağızda kalan proteinleri sindirirler. Proteinlerin parçalanması, kükürt gazını ve dolayısıyla kötü nefes kokusunu yaratır. Uyku sırasında üretilen kötü kokulu gaz, tükürük üretimi başladıktan sonra biter. Gaz miktarı kişiden kişiye değişir, özellikle horlama ve ağızdan nefes alma ağız kuruluğunu artırır ve sabahları ağır kokan nefesi daha da kötüleştirir.

Ağız kokusu dünya genelinde her 4 kişiden 1’ini etkileyen bir sorundur ve psikolojik problemlere bile neden olabilir. Düzenli, iyi bir ağız bakımı ve dengeli beslenmeyle geçmeyen ağız kokusu, ciddi sağlık sorunlarının da belirtisi olabilir.

Ağız Kokusunun Diğer Sebepleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Yiyecekler: Yiyecekler, ağızdan gelen kötü kokuların başlıca kaynağıdır. Sarımsak, soğan, baharatlı yiyecekler, egzotik baharatlar (köri gibi), bazı peynirler, balıklar ve kahve gibi içecekler kalıcı bir koku bırakabilir.

Tütün ürünleri: Sigara ve sarma tütün kullanımı, ağızda kalıcı kimyasal maddeler bırakabilir. Bu da kötü kokuya sebep olur. Sigara aynı zamanda, diş eti hastalığı ve ağız kanseri gibi diğer koku yapıcı rahatsızlıklara da neden olur.

Kötü ağız sağlığı: Dişleri düzenli olarak fırçalamamak ya da diş ipi kullanmamak, ağızda kalan gıda parçacıklarının çürümesine ve kötü kokulara neden olabilir. Kötü diş bakımı, ağızda kendiliğinden bir kokuya neden olan plak oluşumuna yol açar. Dişlerde plak birikimi periodontal (sakız) hastalığı olarak adlandırılan sağlıksız bir duruma da sebep olabilir. Plak sertleşince tartar (taş) ortaya çıkar. Tartar, diş etlerini tahriş edip diş eti hastalığına neden olan bakterileri tutar. Diş eti hastalığının hafif biçimi, gingivit olarak adlandırılır ancak eğer diş eti iltihabı tedavi edilmezse periodontite kadar ilerleyebilir.

Sağlık sorunları: Sinüs enfeksiyonları, pnömoni (akciğer iltihabı), boğaz ağrısı ve diğer boğaz hastalıkları, soğuk algınlığı, grip, tonsilit, laktoz intoleransı, diğer mide veya sindirim problemleri ve bazı karaciğer hastalıkları ile böbrek hastalıkları da ağızdaki kötü kokunun sebebi olabilir.

Alerjiler: Alerjileri tedavi etmek için kullanılan birçok ilaç ağız kuruluğuna neden olabilir, bu da başka bir ağız kokusu nedenidir. Alerjiye bağlı sinüs tıkanıklığı da insanların ağzından nefes alıp vermelerine ve ağızlarının kurumasına sebep olabilir.

Alerji Hakkında Detaylı Bilgi: Alerjinin Doğal, Bitkisel Bazı Tedavi Yöntemleri

Ağız enfeksiyonları: Çukurluklar, diş eti hastalığı veya çarpılmış dişler ağız kokusuna neden olabilir.

Protezler veya diş telleri: Diş teli gibi materyallerden uygun şekilde temizlenmemiş gıda parçacıkları çürümeye, bakteri ve kokuya neden olabilir. Gevşek protezler, ağız içinde yaralara veya enfeksiyonlara yol açabilir, bu da ağız kokusunu oluşturur.

Gebelik: Gebelikte yaygın olan mide bulantıları ve özellikle sabah bulantısı, ağız kokusuna sebep olabilir. Buna ek olarak hormonal değişiklikler, dehidrasyon ve arzuya bağlı olarak sürekli farklı gıdalar yemek hamilelik sürecinde nefesin kötü kokmasına yol açabilir.

Kötü nefesin diğer sebepleri: Burna (genellikle çocuklarda) sıkışan nesneler, alkolizm ve büyük miktarda vitamin takviyesi de kötü kokan bir nefese neden olabilir.

Yetersiz beslenme: Uzun süre aç kalmak veya çok sıkı bir diyet programı uygulamak da ağız kokusunun nedenlerindendir. Çünkü uzun süre aç kalındığında vücuttaki kimyasallar parçalanarak (ketoasidoz) nefesin kötü kokmasına sebep olur. Oruç tutan kişilerin ağzının kokması da bu yüzdendir.

Ağız Kokusu İçin Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Doğru ağız bakımı nefesinizdeki kötü kokunun geçmesini sağlamıyorsa ve kötü kokuya aşağıdaki durumlar da eşlik ediyorsa mutlaka bir doktora görünmelisiniz.

• Sürekli ağız kuruluğu
• Ağızda yaralar
• Ağrı ya da çiğneme ve yutkunma ile ilgili zorluklar
• Kırık dişler veya diş ağrısı
• Bademciklerde beyaz lekeler
• Ateş veya yorgunluk

Ağız Kokusu İçin Hangi Doktora Gidilir?

Eğer nefesiniz kokuyorsa ilk durağınız genellikle diş hekiminiz olmalıdır. Diş hekiminiz ağız sağlığınızda herhangi bir probleme rastlamazsa, altta yatan sağlık problemini aramak için muhtemelen sizi başka bir doktora yönlendirecektir. Periodontal bir hastalığınız varsa diş eti hastalıkları ve diş implantları konusunda uzmanlaşmış bir diş hekimiyle görüşebilirsiniz. Eğer diş teli takıyorsanız (braket) ve ağız kokunuzun sebebi tellerin arasında kalan gıda maddeleriyse ortodontistinizle görüşmeniz gerekir.

Bebeklerde ağız kokusu bir enfeksiyon belirtisi veya tanı konulamamış bir tıbbi problem olabilir. Bunun dışında bebeğinizin parmağını ya da battaniyesini emmesi de ağzının kurumasına ve kokmasına neden olabilir. Bu yüzden bebeğinize ait oyuncak ve battaniye gibi eşyaları sık sık yıkayın, kullandığı emziği temizlemek için kaynar suda birkaç dakika bekletin. Ancak bebeğinizin nefesi sürekli kokuyorsa ve geçmiyorsa, bir çocuk doktoruna (pediatrist) ya da bir diş hekimine danışmanız daha sağlıklı olur.

Mideden gelen ağız kokusu ise reflü, gastrit gibi mide hastalıklarına işaret edebilir. Bu yüzden ciddiye alınmalı ve aksatılmamalıdır. Tedavi için iç hastalıkları (dahiliye) ya da gastroenteroloji bölümüne gidilmelidir.

Ağız Kokusu Nasıl Giderilir?

Daha sık bakım yapın: Dişlerinize yapışıp biriken plak, pis kokuyu oluşturan bakterileri toplar. Yiyecekler de buna katkıda bulunur. Dişlerinizi her gün en az iki kez fırçalayın ve en az bir kez de diş ipi kullanın. Ancak tüm bunların dozunu kaçırmamakta da fayda var tabii. Diş fırçası alırken çok sert olmamasına dikkat edin. Sert fırçalar dişlerinizin aşınmasına neden olur ve bu da çürümeye karşı dişleri savunmasız bırakır. Ayrıca diş fırçanızı 3-4 ayda bir değiştirmeye de özen gösterin.

Kontrole gidin: Kontroller için düzenli olarak diş hekiminize gidip protezlerinizin veya braketlerinizin düzgün bir şekilde takıldığından ve temizlendiğinden emin olun (ve her gece dişlerinizi iyice temizleyin). Proteziniz veya diş teliniz yoksa bile en azından yılda 1 kere kontrole gitmeniz doğru ağız bakımı için gereklidir.

Ağız suyu kullanın: Ağız suyu, nefesinizi tazelemenin yanı sıra bakterilerden kurtulmanıza da katkı sağlar. Ancak seçtiğiniz gargara suyunun, ağız kokusuna neden olan mikropları öldürdüğünden emin olun, yani sadece kokuyu örtbas etmemeli. Ağız sularını günlük olarak kullanabilirsiniz, özellikle de gece yatmadan önce.

Dilinizi fırçalayın: Diliniz de kötü kokuya sebep olan bakteriler için bir ev sahibi olabilir. Bunu önlemek için düzenli bir şekilde özel olarak üretilen dil fırçalarından kullanabilirsiniz.

Sakız çiğneyin: Tükürük üretimini teşvik etmek için bol su için ve şekersiz sakız veya şekersiz sert şeker çiğneyerek ağzınızı nemli tutun. Bol çiğneme gerektiren yiyecekler de (elma veya havuç gibi) iyi seçeneklerdir.

Çinko takviyesi yapın: Nefes kokmasının diğer bir yaygın nedeni, temiz ve bakteri içermeyen bir ağza sahip olmaya yardım eden çinko mineralinin eksikliğidir. Bazı gargara ürünleri, aslında aktif bir madde olarak çinko içerir. Çünkü çinko bilinen bir antimikrobiyaldir ve zararlı mikropların yok edilmesine yardımcı olur. Çinko bakımından zengin besinler tüketmek sorunu sistematik bir şekilde çözmeye yardımcı olacaktır.

Probiyotik kullanın: Bağırsak sağlığının bozuk olması da başka bir yaygın ağız kokusu nedenidir. Örneğin, sindirim sisteminiz toksinlerle doluysa ya da rutin antibiyotik kullanımı ve kötü beslenme alışkanlıkları sindirim sisteminizi savaş alanına çevirmişse, ağız kokusu başka bir sorunun yan etkisidir. Bu yüzden probiyotik flora takviyesi veya yoğurt, fermente lahana turşusu, kefir gibi probiyotik açısından zengin gıdalar yemek faydalı olabilir.

Ağız Kokusu İçin Doğal Çözümler

Nane

Diş macunlarının birçoğunda nane aroması bulunması tesadüfi değildir. Nane; ağza taze, temiz bir his verme yeteneğine sahiptir. Taze nane yiyerek bu sorundan kurtulabilirsiniz ya da bir bardak suya birkaç damla nane yağı damlatıp içebilir veya ağzınızı çalkalayabilirsiniz.

Çay ağacı yağı

Çay ağacı yağı ağız kokusuna neden olan zararlı organizmalar üzerindeki toksisite özelliğinden ötürü doğal sağlık uzmanları tarafından uzun zamandan beri öneriliyor. Bunun için, dişlerinizi fırçalarken diş macununuzun üzerine bir damla çay ağacı damlatarak dişlerinizi fırçalamanız yeterli. Oruçluyken ağız kokusu nasıl önlenir diye düşünüyorsanız, oruç döneminde de bu yöntemi rahatlıkla deneyebilirsiniz.

Maydanoz

Maydanoz, muhtemelen ağız kokusunu tedavi etmek için bilinen en iyi yollardan biridir. İçerdiği yağlar ve bileşenler sayesinde kötü kokuları giderir. Bu etkisinden faydalanmak için maydanozu direkt çiğ olarak çiğneyebileceğiniz gibi maydanoz suyu da içebilirsiniz. Maydanoz suyunu hazırlamak için, yarım demet maydanozu 2 bardak su içerisinde 5 dakika kadar kaynatmanız yeterli, fazla değil çünkü maydanozlar erimemeli. Biraz demlenmesini bekledikten sonra süzerek içebilirsiniz.

Portakal, kavun ve çilek

Özellikle bu meyveler C vitamini bakımından çok zengindir. C vitamini, bakterileri kontrol altında tutmakla kalmaz aynı zamanda diş eti hastalıkları ve diş eti iltihabına da yardımcı olur ki bunlar da nefesinizin kötü kokmasına neden olan sorunlardır.

Adaçayı

Nefes kokusu nasıl giderilir sorusunun diğer bir cevabı da adaçayı. Adaçayı eski çağlardan beri şifa veren bir bitki olarak bilinir. Modern araştırmalar da, zararlı organizmalara karşı etkinliğini ve ağız kokusu ile güçlü mücadele yeteneklerini doğrulamıştır. Adaçayının bu olumlu etkisinden faydalanmak için 1 bardak kaynar suya 1 tatlı kaşığı adaçayı atın ve 10 dakika demlenmesini bekleyin. Sonrasında süzün ve bu çayla ağzınızı günde 2 defa gargara yapın.

Karanfil

Karanfil de ağız kokusunu gidermede en bilinen ve etkili maddelerden biridir ve bu konuda Çin tıbbında da uzun bir geçmişe sahiptir. Karanfili her zaman yanınızda bulundurabilir ve ihtiyacınız olduğunda 1-2 adet ağzınıza atıp çiğneyebilirsiniz. Diğer yöntem ise çay olarak içmektir. Bunun için 1 bardak kaynar suya 4-5 adet karanfil atın ve 10 dakika demledikten sonra karanfilleri içinden çıkartın ve için.

Isırgan Otu

Kötü nefes, vücudun içindeki ağır metaller, maya büyümesi ve diğer toksinlerin birikmesinden kaynaklanabileceğinden, sisteminizi düzenli olarak diyetsel müdahaleler yoluyla temizlemeniz önemlidir. Bunu yapmanın yolu ısırgan otunu yemeklerde kullanmak ya da ısırgan otu çayı içmektir. Kanı temizlemek ve toksinleri vücuttan atmak konusunda güçlü bir bitki olan ısırgan otu ağız kokusuna sebep olan lemfatik sistemi uyarmaya, böbrekler yoluyla ürik asit atılımını ve adrenal fonksiyonu artırmaya yardımcı olur ve kötü koku problemini önler.

Okaliptüs

Kötü nefes kokusunu önleme konusunda okaliptüs dikkate değer bir etkinlik göstermiştir. 2010 yılında yapılan bir çalışmada okaliptüsün, uçucu kükürt bileşiklerini (nefesinizi berbat eden şeyler) önemli ölçüde azaltarak ağız kokusunu ortadan kaldırdığı tespit edildi. Bunun için, bir bardak kaynar suya aktardan alabileceğiniz okaliptüs çayından 1 kaşık atın ve 5-10 dakika demlenmesini bekleyin. Demlendikten sonra süzerek için. Okaliptüs çayı akciğerler ve bronşlar için de oldukça faydalı bir çaydır.

Çam ağacı yaprağı

Çam reçineleri ve yağları tarih boyunca çeşitli tıbbi terapiler için kullanılmıştır. Çam doğal olarak terpen alkolleri içerir ki bunlar güçlü temizleme maddeleridir ve zararlı organizmalar üzerinde toksik etkiye sahiptirler. Araştırmacılar ayrıca, çam yağlarının güçlü antioksidan özellikler sunduğunu da tespit ettiler. Bu özelliklerini ağız kokusu probleminde kullanmak için çam ağacının iğne şeklindeki yapraklarını toplayabilir ve bunlardan çay yapabilirsiniz. Kaynamış suyun içine 5-6 yaprak atıp 5 10 dakika arası demlenmesini bekleyin ve süzerek için. Çayın soğumasını bekleyip gargara olarak da kullanabilirsiniz.