Vulva Ağrısı Nedir? Tedavisi Nasıl Yapılır?

Vulva, kadın cinsel organının dış kısmıdır. Bir kadının üriner açılımını, vestibül ve vajinayı korur, aynı zamanda cinsel tepkinin merkezidir. Vulvanın dış ve iç dudaklarına labia majora ve labia minora adı verilir. Klitoris labia minörlerin tepede birleştiği kısımda yer alır. Vestibül, vajina açılımı ile üretranın veya üretral kanalın açılımı ile ortaya çıkan üçgen alandır. Yüzeyi incedir ve mukozal bir yapısı vardır. Bartolin bezleri, vajinanın iki tarafında da bulunur ve seksüel uyarılarda bir sıvı salgılayarak vajinaya kayganlık sağlar. Herkesin anatomisi farklıdır, labia büyük veya küçük, kısa veya uzun, hatta farklı boyutlarda olabilir. Vulva, bir kadının yaşamı boyunca bebeklikten ergenlik yaşına ve yaşlılığa kadar değişebilir.

Vulvodini Nedir?

Vulvodini tanımlanabilen bir nedeni olmayan ve en az üç ay süren, vulva etrafındaki kronik ağrı veya rahatsızlıktır. Vulvodini iki ana tipe sahiptir:

Genel vulvodini: Farklı zamanlarda vulvanın farklı bölgelerinde ağrı oluşturur. Vulva ağrısı sabit (sürekli) olabileceği gibi zaman zaman da ortaya çıkabilir. Uzun süre oturma veya cinsel ilişki gibi vulvaya basınç uygulayan aktiviteler, semptomları daha da kötüleştirir.

Lokalize (bölgesel) vulvodini: Çoğu kadın vulvanın sadece bir bölgesinde ağrı hisseder. Sıkı ve dar pantolonlar giymek, cinsel ilişki ve spor egzersizleri yapmak ağrıyı kötüleştirebilir. Lokalize vulvodininin daha az bilinen bir şekli, yani klitorodinia da (klitoris ağrısı olarak da bilinir) çok acı verici olabilir.

Vestibulodini (Vestibulodynia) nedir?

Lokalize vulvodininin bir türüdür. Vestiblodinili kadınların yaşadığı acı çok bireyseldir. Bu tanıdaki kadınların temel sorunu, cinsel ilişki ve tamponların yerleştirilmesi sırasında olduğu gibi, vestibüle hafif bir dokunuşta aşırı duyarlılık ile ilgilidir. Acı derecesi ise değişkendir. Bazı kadınlar cinsel ilişkiyi tolere edebilirken bazıları hafif bir dokunuş veya sıkı bir kıyafet giymeyle bile ağrı ve acı hissedebilirler. Hafif dokunmayla ortaya çıkan acı başlıca semptom olmasına rağmen bunun bir cilt problemi olduğunu düşünmek yanlıştır. Seksin acı verici olması, cinsel yaşamda kaçınılmaz etkiler yaratır. Seks girişimi sırasında alt pelvik taban kaslarındaki gerginlik artan ağrıya ve daha sonra cinsel ilişkiden kaçınmaya neden olabilir. Ancak bulaşıcı değildir, kansere bağlı değildir, vücudun diğer bölgelerine yayılmaz ve partnere geçmez. Tedavisi ise çok çeşitlidir ve kişiye göre değişir. Lokal anestetik kremler veya jeller, vajinal dilatörler ve pelvik taban kas fizyoterapisi, psikoseksüel danışmanlık ve bazen ameliyattan (vestibülektomi) oluşur.

Vulvodini Neden Olur?

Vulvodini, aktif bir enfeksiyondan veya cinsel yolla bulaşan bir hastalıktan kaynaklanmaz. Araştırmacılar, aşağıdakilerden bir veya daha fazlasının vulvodiniye neden olabileceğini veya katkıda bulunabileceğini düşünüyor.

• Vulvadan spinal korda ağrı ileten sinirlerin yaralanması veya tahrişi
• Vulvada ağrı hissi veren sinir liflerinin sayısı ve duyarlılığında bir artış
• Vulvada iltihaplanmaya yol açan maddelerin yükselmiş seviyeleri
• Değişik vulvar hücrelerin enfeksiyon veya travma gibi çevresel faktörlere olan anormal yanıtı
• Kronik vestibüler inflamasyona genetik yatkınlık, kronik yaygın ağrı ve/veya enfeksiyonla mücadele yetersizliği
• Pelvik taban kas zayıflığı, spazm veya dengesizlik.

Vulvodini Nasıl Geçer? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Vulvodynia sadece jinekolojik bir durum olmadığından pek çok uzman, tedavisi için çok disiplinli bir yaklaşım öneriyor.

Vulvodini tedavisi için:

• Jinekolog veya vulvovajinal uzmana,
• Dermatoloğa,
• Nöroloğa,
• Ağrı yönetimi uzmanına,
• Ürojinekoloğa veya
• Fizyoterapiste gitmeniz gerekebilir.

Çünkü vulvodiniye neyin neden olduğu henüz bilinmiyor. Tedaviler semptomları hafifletmeye yöneliktir ve genellikle orta düzeyde ağrıların hafiflemesini sağlar. Bazı kadınlar belli bir tedaviyle rahatlarken bazıları tedaviye yanıt vermeyebilir ya da yan etki görülebilir. Vulvodinili tüm kadınlar için tek bir tedavi yöntemi yoktur ve ağrıyı hafifleten bir tedavi veya tedavi kombinasyonu bulmak zaman alabilir. Tedavi seçenekleri ise şunlardır:

İlaçlar: Steroidler, trisiklik antidepresanlar veya antikonvulsanlar kronik ağrının azalmasına yardımcı olabilir. Antihistaminikler kaşıntıyı azaltabilir.

Biofeedback terapisi: Bu terapi size pelvik kaslarınızı nasıl rahatlatacağınızı ve vücudunuzun belirtilere nasıl tepki vereceğini kontrol ederek ağrıyı azaltmanıza yardımcı olabilir.

Lokal anestezi: İlaçlar, örneğin lidokain merhemi semptomların geçici olarak rahatlamasını sağlayabilir. Doktorunuz, rahatsızlığınızı azaltmak için cinsel ilişkiden 30 dakika önce lidokain kullanmanızı önerebilir. Lidokain merhemi kullanmak cinsel temastan sonra eşinizde de geçici olarak uyuşukluğa, hissizliğe neden olabilir.

Sinir blokları: Uzun süren ağrıları olan, diğer tedavilere cevap vermeyen kadınlar, lokal sinir bloğu enjeksiyonlarından fayda görebilirler.

Pelvik taban terapisi: Vulvodinili kadınların birçoğunda rahim, mesane ve bağırsağı destekleyen pelvik taban kaslarında gerginlik mevcuttur. Bu kasları rahatlatmak için yapılan egzersizler vulvodininin neden olduğu ağrıları hafifletmeye yardımcı olabilir.

Ameliyat: Lokal vulvodinia veya vestibulodini vakalarında, etkilenen deri ve dokuları çıkarma ameliyatı (vestibuektomi) bazı kadınlarda ağrıyı hafifletir. Ancak bu yöntem daha çok vestibulodinia hastalarına uygulanır.

Alternatif yollar: Stres vulvodiniyi kötüleştirir ve vulvodiniye sahip olmak stresi artırır. Alternatif tekniklerin işe yaradığına dair az kanıt olmasına rağmen bazı kadınlar yoga, meditasyon, masaj ve diğer stres azaltıcı aktivitelerin rahatlattığını belirtmiş.

Vulvodini Bitkisel Tedavisi

Aşağıdaki bitkisel ipuçları vulvodini semptomlarını kontrol etmenize yardımcı olabilir.

• Soğuk kompresleri veya jel paketlerini deneyin. Ağrı ve kaşıntıyı hafifletmek için onları doğrudan dış genital bölgenize yerleştirin.
• Hindistan cevizi yağı vulvodini için rahatlatıcı etkiye sahip doğal bir maddedir. Günde 1 yemek kaşığı hindistan cevizi yağını ağrıyan bölgeye sürerek ağrı ve inflamasyonu azaltabilirsiniz. Cinsel ilişki öncesinde de uygulanırsa yardımcı olabilir.
• Yulaf, yatıştırıcı ve tamamen doğal bir vulvodini tedavisidir. Ilık su doldurduğunuz oturma banyosunun içine bir fincan ezilmiş yulaf ekleyin ve 10-15 dakika emilmesini bekledikten sonra yaklaşık 20 dakika boyunca bu banyoyu uygulayın. Bu yöntem vulvada batma hissi, kaşıntı ve ağrıyı rahatlatabilir. Ayrıca ağrıyı önlemek için vulvar bölgeye yulaf ezmeli krem de uygulayabilirsiniz.
• Oturma banyosunu karbonat ile de uygulayabilirsiniz. Ilık suya bir fincan karbonat ekleyin ve 20 dakika boyunca uygulayın. Bu banyo tahrişi yatıştırır ve ağrıyı hafifletir.
• Desitin ve çay ağacı yağını birlikte eşit miktarlarda karıştırın. Acı ve ağrı ile savaşmak, bölgeyi temiz tutmak ve enfeksiyonları azaltmak için idrarınızı yaptıktan sonra karışımı vajinanın her yerine uygulayın.

Vulvodiniden Kaçınmak için Yapabilecekleriniz

• Hijyene dikkat edin. Tahriş edici maddelerden kaçının. Kokulu sabunlar, spreyler ve losyonları kokusuz, kimyasal içermeyen ürünlerle değiştirin. Benzer şekilde, naylon iç çamaşırlarınızı %100 pamuklu olanlarla değiştirin.
• Probiyotik yönünden zengin beslenmeye çalışın. Probiyotikler, vajen bölgesindeki sağlıklı bakteri seviyesinin korunmasını sağlar ve bu da enfeksiyonları önleyebilir. Yoğurt, kefir ve ekşi krema bol miktarda probiyotik barındırır. Buna ek olarak, pektin açısından zengin yiyecekleri de tüketebilirsiniz. Pektin açısından yüksek gıdalar, sindirim işlemini daha sorunsuz yaparak probiyotik çalışmalarını geliştirir. Elma ve turunçgiller en iyi pektin kaynaklarıdır ancak çilek, şeftali, kayısı, kiraz ve üzüm de pektin açısından yüksektir.
• Vajinal bölgenizi serin ve kuru tutmak önemlidir. Sıkı oturan etek ve pantolonlardan uzak durun. Egzersiz yaptıktan sonra ıslak veya terli kıyafetleri çabucak üzerinizden çıkarın.